Η ΒΙΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΙΑ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΟΠΤΙΚΗ
ΠΑΝΤΕΛΑΚΗ ΜΑΡΙΑ
ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ
ΔΡΑΜΑΤΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ
Εδώ και καιρό παρατηρούμε ότι μεταβάλλεται βίαια και απότομα το τοπίο της κανονικότητάς μας, προκαλώντας σε όλους μας μια έντονη σύγχυση και ταραχή.
Σαν να μεταβάλλεται εντός μας ο συνήθης ρυθμός του κόσμου. Ενός κόσμου, που όπως τον ξέραμε, ανατρέπεται, μεταβάλλεται μεταμορφώνεται και ξαφνικά όλα φαίνεται να γίνονται κάτι άλλο, ή κάποια άλλα, να παίρνουν μια μορφή διαφορετική, και τελικά να αναγνωρίζονται ως ανοίκεια.
Έτσι βίαια αναγκαζόμαστε να αλλάξουμε την οπτική μας στις έννοιες όπως : « Το μέσα στο σπίτι » και το «εντός της οικογένειας» που μέχρι πρότινος ήταν συνώνυμα της ασφάλειας, τώρα ηχούν όλο και πιο συχνά απειλητικά και φαίνεται να εγκυμονούν κινδύνους.
Ο δημοφιλής μύθος «ότι η οικογένεια προσφέρεται ως καταφύγιο από τον έξω σκληρό και ανάλγητο κόσμο», συμβάλει σημαντικά σε αυτό το σημερινό μπέρδεμα. Όπως και το να βιώνεις κακοποίησης σε ένα πλαίσιο που προορίζονταν για πλαίσιο αγάπης και φροντίδας είναι κάτι που δημιουργεί μια θύελλα αποσταθεροποίησης .
Δεν είναι ότι η βία και η κακοποίηση στην οικογένεια είναι ένα φαινόμενο που δεν γνωρίζαμε ή γενικά δεν υπήρχε αλλά ΤΩΡΑ τον τελευταίο καιρό γίνεται πλέον πιο εμφανές, πιο ορατό και αντιληπτό με την καταιγιστική αύξηση των σχετικών αναφορών και καταγγελιών. Δυστυχώς έχει πλέον τεκμηριωθεί ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό οικογενειών είναι πολύ επικίνδυνο μέρος κυρίως για γυναίκες και παιδιά.
Η Συστημική Θεωρία ως ένα σύγχρονο επιστημονικό μοντέλο θεώρησης και κατανόησης της πραγματικότητας, βοηθά στην κατανόηση του τρόπου που οι άνθρωποι σχετίζονται και πως γίνεται μέσα από αυτά τα σχήματα λειτουργίας και αλληλεπίδρασης αντί να προκύπτει αγάπη, νοιάξιμο , σύμπνοια και ανάπτυξη καταλήγουμε στην ανάδυση κακοποιητικών συμπεριφορών , παραμέλησης εκμετάλλευσης και τέλος βίας.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η οικογένεια όπως και κάθε ζωντανό σύστημα, δεν είναι μια απλή σύναξη ατόμων, αλλά είναι μια ενότητα, «ένα σύνολο» που έχει τη δική του δομή, τους δικούς του κανόνες λειτουργίας και τους δικούς του στόχους.
Ως Οικογένεια ορίζεται, ένα σύνολο ανθρώπων που συνδέονται μεταξύ τους με ισχυρούς δεσμούς αίματος μέσα από τους οποίους πηγάζει η αμοιβαιότητα των συναισθημάτων των μελών της και η ανάγκη προστασίας των πιο ανίσχυρων μελών από τα ισχυρότερα. Συμπεριλαμβάνει τους συζύγους, τα παιδιά τους και συχνά και τρίτα πρόσωπα που συνδέονται με τους συζύγους με στενούς κοινωνικούς δεσμούς. Κύρια χαρακτηριστικά των μελών της είναι η συγκατοίκηση και η οικονομική συνεργασία.
Βασική αποστολή της οικογένειας είναι η ικανοποίηση των φυσικών και ψυχολογικών αναγκών των μελών και η εξασφάλιση της επιβίωσής τους, ενώ η βιολογική λειτουργία της οικογένειας συνίσταται στην αναπαραγωγή του είδους.
Η ύπαρξη κακοποίησης μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο καθιστά πολύ δύσκολο στους ανθρώπους που την βιώνουν να συνειδητοποιήσουν, ότι είναι αυτοί οι ίδιοι που συνδέονται με την κακοποίηση και την φροντίδα, την παραμέληση και το νοιάξιμο, την εκμετάλλευση και την αγάπη.
Σύμφωνα με την θεωρία των οικογενειακών συστημάτων, η αιτία εμφάνισης βίαιων συμπεριφορών και κακοποίησης κρύβεται στην ανισορροπία που υπάρχει στην δυναμική και στις σχέσεις ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας.
Η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι μια νέα μορφή βίας που ξαφνικά έλαβε διαστάσεις επιδημίας και ενεργοποίησε την κοινωνική αντίδραση. Είναι ένα φαινόμενο που έχει τις ρίζες του βαθιά στους αιώνες, από την εποχή εκείνη όπου ήταν απολύτως «φυσικό» και αναγκαίο ο άνδρας του σπιτιού, σύζυγος ή πατέρας, να χρησιμοποιεί τα πιο αποτελεσματικά μέσα – ακόμη και τον άγριο ξυλοδαρμό – προκειμένου να «συμμορφώσει» τη γυναίκα και τα παιδιά του και να αποκαταστήσει την τάξη στην οικογένεια.
Η βία στην οικογένεια αποτελούσε πάντοτε μια σχέση εξουσίας, ήταν έμμεση και καλύπτονταν κάτω από το πέπλο της αγάπης και της προστασίας
Βέβαια αυτή η νομιμοποιημένη χρήση βίας από την πλευρά του άνδρα έφτασε τις τελευταίες τρεις δεκαετίες να αμφισβητείται.
Η χρήση της βίας και τα φαινόμενα εγκληματικότητας χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά σε κάθε εποχή και ιστορική φάση.
Για να ερμηνεύσουμε και να κατανοήσουμε τη βία στην οικογένεια και στις στενές διαπροσωπικές σχέσεις πρέπει να την εξετάσουμε πολύπλευρα.
Αν ανατρέξουμε στη Ελληνική Μυθολογία, που έχει έκταση, βάθος και είναι γεμάτη συμβολισμούς, βλέπουμε ότι η υπέρτατη δύναμη βρίσκει αντίκρισμα στο πρόσωπο της Βίας. Η Βία ως θεότητα απολάμβανε ιδιαίτερη τιμή από τον Δία που την είχε κοντά του και ήταν η προσωποποίηση της κυριαρχίας. Ο κόσμος των Θεών όπως όλοι γνωρίζουμε δεν ήταν ένας κόσμος καλοσύνης και η Ελληνική μυθολογία και η Τραγωδία είναι γεμάτες από αναρίθμητες βιαιότητες και εκδικητικές πράξεις
Ο Δίας λοιπόν συμβόλιζε την παντοδυναμία και την απόλυτη εξουσία. Τα καθήκοντα του πολλά όπως και οι υποχρεώσεις του, έβρισκε όμως πάντα χρόνο ώστε να ξελογιάζει κάποια θεά ή κάποια όμορφη βασιλοπούλα και να προκαλεί με τον τρόπο αυτό τη ζήλια της συζύγου του, της Ήρας.
Ο Δίας και η Ήρα ήταν το κυρίαρχο ζευγάρι του Ολύμπου, Βέβαια, ζούσαν μια πολυτάραχη συζυγική ζωή μια και η παράφορη ζήλια της Ήρας δεν μπορούσε ν’ αντέξει τις συνεχείς ερωτικές περιπέτειες του Δία. Αρκετές φορές μάλιστα αποπειράθηκε να εγκαταλείψει τη συζυγική εστία, όμως ο παντοδύναμος Δίας έβρισκε πάντα τον τρόπο να τη φέρει πίσω. Τη έπειθε πως οι εξωσυζυγικές του περιπέτειες δε σήμαιναν τίποτε γι’ αυτόν και ότι η ίδια ήταν η μόνη γυναίκα που του προκαλούσε τον πραγματικό πόθο.
Η Ήρα οριζόταν ως θεά της δέσμευσης, ήθελε τόσο πολύ να παντρευτεί, ώστε αυτό έγινε ο μοναδικός της στόχος στη ζωή. Η ομορφιά της μαγνήτισε τον Δία, που παρέμεινε πιστός σ ‘αυτήν για τριακόσια χρόνια, αλλά στο τέλος ενέδωσε στους πειρασμούς, εξαγριώνοντας την Ήρα και αναγκάζοντας την να ζηλεύει τις άλλες γυναίκες. Αντί όμως να θυμώνει με τον Δία, έστρεφε την οργή της στις άλλες γυναίκες και στους απογόνους τους.
Βλέπουμε την Ήρα να ταπεινώνεται ξανά και ξανά, ο θυμός της να γίνεται όλο και πιο καταστροφικός, καταστρέφοντας πόλεις και εξοντώνοντας κάθε άλλη γυναίκα που έμπαινε ανάμεσα τους.
Ο Δίας παρουσιάζεται στη σχέση αυτή αυτάρκης, παντοδύναμος και να μην χρειάζεται καν γυναίκα για να αποκτήσει παιδί, γεννά από το κεφάλι του την Αθηνά. Η Ήρα ενοχλημένη στο πλαίσιο του άκρατου αυτού ανταγωνισμού αποφασίζει να γεννήσει και αυτή έναν γιο χωρίς αυτόν. Γεννά τον Ήφαιστο, τον Θεό της Φωτιάς και του μετάλλου.
Ο Δίας θεωρούσε πάντα τον Ήφαιστο νόθο εξώγαμο γιό και σε μια κρίση θυμού και ζήλειας χωρίς δεύτερη σκέψη τον έπιασε από το πόδι και τον πέταξε κάτω από τον Όλυμπο καθιστώντας για μια ζωή ανάπηρο. Βλέπουμε λοιπόν ότι όταν πολεμούν δύο ενήλικες τα βέλη πλήττουν τον άμαχο πληθυσμό που βρίσκεται ανάμεσά τους και δεν μπορεί να προστατευτεί γιατί δεν διαθέτει καμμιά ασπίδα.
Δεν είναι όμως μόνο ο Ήφαιστος που κακοποιείται με τον τρόπο αυτό από τον πατέρα του. Στην συνέχεια βλέπουμε μια άλλου τύπου κακοποίηση, αυτή της κόρης Αφροδίτης. Ο πατέρας Δίας θέλει τα όπλα και για να πετύχει τον σκοπό του αναγκάζει την κόρη του, την ωραιοτέρα των Θεών να συρθεί σε γάμο με τον ασχημότερο ανάπηρο και εξόριστο βιαίως από τον Όλυμπο Θεό τον Ήφαιστο. Η Αφροδίτη ως καλή κόρη έκανε το καθήκον της, βοήθησε τον πατέρα της να αποκτήσει τα όπλα που τόσο επιθυμούσε, δεν ρωτήθηκε όμως ποτέ γ’ αυτόν τον γάμο, απλώς υπάκουσε βοηθώντας έτσι τον πατέρα της.
Και όπως είπε ο Γ. Σεφέρης σε ένα απόσπασμα από την ομιλία του, όταν παρέλαβε το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας το 1963: «…Ανάμεσα σ’ ένα αρχαίο ελληνικό δράμα και ένα σημερινό, η διαφορά είναι λίγη. Η συμπεριφορά του ανθρώπου δε μοιάζει να έχει βασικά αλλάξει.
Η δομή της οικογένειας είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που έχει συσχετιστεί με την εκδήλωση μορφών βίαιης συμπεριφοράς
Βία ονομάζουμε κάθε συμπεριφορά μέσω της οποίας το πιο δυνατό μέλος της οικογένειας (από άποψη σωματικής ή λεκτικής δύναμης, κοινωνικής ή οικονομικής θέσης και συνήθως ο σύζυγος ή γονιός) χρησιμοποιεί επιβολή – σωματική, λεκτική, συναισθηματική, κοινωνική, οικονομική ή σεξουαλική – πάνω στον πιο αδύνατο ή τον παραμελεί ή τον καταπιέζει, δείχνοντας του έλλειψη σεβασμού και εκμεταλλευόμενος τη θέση του ως δικαιολογία για να κακομεταχειρίζεται πιο αδύνατα άτομα (είτε σκόπιμα είτε όχι).
Η ενδοοικογενειακή βία είναι η αθέατη βία που συμβαίνει πίσω από κλειστές πόρτες και θεωρείται δυστυχώς ακόμα και σήμερα αυστηρά οικογενειακή υπόθεση. Είναι ένα από τα πιο καλά κρυμμένα μυστικά. Τα ίδια τα θύματα τις περισσότερες φορές δε αντιδρούν αλλά και όσοι γνωρίζουν δεν επεμβαίνουν για να την σταματήσουν
Το κύριο χαρακτηριστικό της ενδοοικογενειακής βίας είναι ότι λαμβάνει χώρα μεταξύ των μελών ενός κοινού σπιτιού, είτε πρόκειται για συντρόφους, είτε για παιδιά, είτε για ηλικιωμένους. Οι γυναίκες κινδυνεύουν συχνότερα. Έχει αναφερθεί ότι πάνω από το ένα τρίτο των γυναικών έχουν βιώσει κάποια μορφή ενδοοικογενειακής βίας στη ζωή τους. Άλλες ομάδες που κινδυνεύουν είναι οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με αναπηρίες, τα παιδιά, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό της ενδοοικογενειακής βίας διαπράττεται και εναντίον των ανδρών. Η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να λάβει πολλές μορφές. Μπορεί να συμβεί το άτομο που βρίσκεται σε κίνδυνο να αγνοεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ότι η συμπεριφορά του συντρόφου του ή ενός κοντινού του προσώπου ξεπερνάει σιγά σιγά τα δικαιώματά του. Σε γενικές γραμμές, αυτή περιλαμβάνει σωματική βία (ξυλοδαρμός, κλωτσιές, τράβηγμα μαλλιών), ψυχολογική βία (ταπείνωση, αγνόηση), λεκτική βία (βρισιές, προσβολές), οικονομική βία (καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, χρήματα μόνο για συσσίτια), κοινωνική βία (παρεμπόδιση επαφής με τον έξω κόσμο, κατ’ οίκον περιορισμός) και σεξουαλική βία (εξαναγκασμός σε σεξουαλική επαφή, βιασμός).
Οι περισσότεροι από εμάς φαντάζομαι μεγαλώσαμε με το πρότυπο της «Ιδανικής Ελληνικής Οικογένειας». Μια οικογένεια αγκαλιασμένη στο τραπέζι, γύρω από το φαγητό που μοσχομυρίζει.
Πάντοτε ο ένας για τον άλλον, ο ένας κολλητά δίπλα στον άλλον, ο ένας να κρατάει το χέρι του άλλου. Έτσι μάθαμε πως πρέπει να είμαστε, πάντοτε μονιασμένοι και αγαπημένοι.
Αυτή η «Ελληνική Οικογένεια» που τόσο πολύ θαυμάζεται και που τόσο κατηγορείται ότι έχει φθαρεί, (όταν γίνεται αναπόληση του παρελθόντος), ίσως δεν είναι και τόσο «ιδανική» τελικά, όσο πιστεύεται.
Πολλές φορές πίσω από τα σιδερωμένα πουκάμισα, το μαμαδίστικο παστίτσιο, το «ζακέτα να πάρεις, έχει κρύο», δεν κρύβεται μόνο αγάπη και ενδιαφέρον. Κρύβεται η συν εξάρτηση, ο εγωισμός του να βλέπω τον άλλον ως ένα κτήμα μου, ο φόβος μου ότι θα χάσω την εξουσία και τη δύναμή μου επάνω στο άτομο αυτό.
Μπορεί να κρύβεται η ασφυξία που δεν αφήνει τον άλλο να αναπνεύσει, και τον εμποδίζει να είναι ο εαυτός του, να κρύβεται η διάθεση του να δεσμεύσω τον άλλον και να μην τον αφήσω ελεύθερο ώστε να πετάξει.
Η οικογένεια έμαθε πολύ καλά να κρύβει τα προβλήματά της κάτω από το χαλί, να ζει δίνοντας μεγάλη έμφαση στη γνώμη του κόσμου, θέλει να την επαινούν για το πόσο τέλεια και αγαπημένη είναι.
Επί σειρά ετών τα μέλη της διδάχθηκαν να κρύβουν τα προβλήματά τους και να σφίγγουν τα δόντια τους στις οικογενειακές συναθροίσεις, να κρύβουν τη συν εξάρτηση κάτω από το πέπλο της προστασίας και της αγάπης.
Τελικά όπως αποδεικνύεται σήμερα η Ελληνική Οικογένεια δεν είναι μόνο αυτό που μάθαμε αλλά έχει και πολλές άλλες σκοτεινές πλευρές, που εσκεμμένα αποσιωπούσαμε.
Η επιθυμία μας να εξιδανικεύσουμε την οικογενειακή ζωή είναι ως ένα βαθμό υπεύθυνη για την τάση που διαμορφώθηκε είτε να εθελοτυφλούμε, είτε να δικαιολογούμε και να αποδεχόμαστε τις διάφορες μορφές βίας ως απαραίτητη και αναγκαία στην προσπάθεια οικοδόμησης των οικογενειακών σχέσεων (συνύπαρξη με το σύντροφο, ανατροφή των παιδιών κ.α.). Γιατί η ιστορία της σχέσης των δύο φύλων δυστυχώς είναι μια ιστορίας βίας
Η ενδοοικογενειακή βία είναι μια θλιβερή πραγματικότητα, αν και οι περισσότερες επίσημες συζητήσεις για τη βία κατέληγαν στο να αποκλείουν από τις αναλύσεις τους τη βία στο σπίτι. Με αυτό τον τρόπο, μια από τις συχνότερες μορφές βίας, αυτή που συγκεντρώνει και την υψηλότερη κοινωνική ανοχή, αυτή για την οποία γίνεται δυστυχώς λιγότερο λόγος και είχε μειωμένες πιθανότητες να ενεργοποιήσει την κοινωνική αντίδραση στο σύνολό της είναι η βία στην οικογένεια και ειδικότερα μεταξύ των συζύγων.
Σήμερα βλέπουμε ότι τα νέα ζευγάρια ψάχνουν τα καινούργια κριτήρια για μια νέα μορφή συμβίωσης και επικοινωνίας, ώστε μέσα από αυτά να διαμορφώσουν μια σχέση καθοριστική ως προς τη δημιουργία της νέας μορφής οικογένειας. Στην αναζήτησή τους αυτή, τα ζευγάρια μοιάζουν να αιωρούνται ανάμεσα σε ένα κόσμο που χάνεται και σε έναν άλλο που διαγράφεται άγνωστος και συχνά απειλητικός.
Οι άνθρωποι συνεχίζουν να παντρεύονται αλλά και πολλοί είναι εκείνοι που ακόμα το σκέφτονται αμφιταλαντεύονται, πειραματίζονται και το καθυστερούν.
Παρατηρούμε ότι τα σημερινά ζευγάρια δυσκολεύονται να συνεννοηθούν γιατί κατακλύζονται από μια υπερπληθώρα αντιφατικών πληροφοριών. Ενώ κουβαλούν ακόμη μέσα τους το παρελθόν – τις παραδοσιακές αντιλήψεις για το γάμο, τη συμβίωση και τους ρόλους του άντρα και της γυναίκας – και λειτουργούν συχνά, χωρίς να το συνειδητοποιούν με βάση συστήματα αντιλήψεων που αναπτύχθηκαν σε άλλες εποχές, παράλληλα αφομοιώνουν νέες ιδέες και τρόπους συμπεριφοράς, δημιουργώντας έτσι ένα μωσαϊκό αντιλήψεων, συναισθημάτων και συμπεριφοράς.
Οι εσωτερικές συγκρούσεις και τα διλήμματα και των δύο δημιουργούν παράσιτα στην επικοινωνίας τους.
Η κακή επικοινωνία αυξάνει τη δυσφορία και το θυμό. Και τότε προσκαλείται η βία.
Στα ζευγάρια σύμφωνα με μια έρευνα του Johnson και των συνεργατών του (που έλαβε χώρα από το 1995 έως και το 2008) διακρίνουμε τέσσερα διαφορετικά́ είδη βίας : (Friendetal., 2011; Holtzworth-Munroe etal., 1994; Johnson, 1995; Johnson & Ferraro, 2000; Kellyetal., 2008).
- Κοινή ή Περιστασιακή́ Βία (Common Couple Violence /situational violence).
Είναι το είδος της βίας που συναντούμε πιο συχνά .Πρόκειται για συγκρούσεις μεταξύ συντρόφων, που δεν τα καταφέρνουν να διαχειριστούν επαρκώς τις διαφωνίες τους και οι οποίες κλιμακώνονται σε «ήπιες» μορφές βίας, αν και ενίοτε μπορεί να υπάρξουν και σοβαρότερα επεισόδια.
Εδώ η βία δεν αποσκοπεί́ στον γενικό́ έλεγχο του συντρόφου, αλλά́ είναι προσωρινή́, αποτέλεσμα μιας στρεσογόνου κατάστασης στην οποία προκύπτει μια συναισθηματική́ ένταση και το ένα μέλος ή και τα δύο αντιδρούν με βία, η οποία είναι συνήθως αμοιβαία, χαμηλής συχνότητας και τείνει να μην κλιμακώνεται με τον χρόνο.
Είναι η πιο συχνή μορφή βίας στα ζευγάρια, αν και δεν είναι το είδος βίας που οι άνθρωποι σκέφτονται όταν ακούν για Ενδοοικογενειακή Βία.
- Η Τρομοκρατία στη σχέση (Intimate Terrorism)
Αντιστοιχεί στη στερεότυπη εικόνα της κακοποιητικής σχέσης. Περιλαμβάνει μοτίβα βίας και συμπεριφορών που στοχεύουν στη διατήρηση της κυριαρχίας του δράστη. Η βία εδώ είναι πιο συχνή, κλιμακώνεται σε σοβαρά επεισόδια βίας, διατηρείται στον χρόνο και στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων ασκείται από άντρες που έχουν σεξιστικές ή πατριαρχικές πεποιθήσεις, ενώ είναι πιθανό να έχουν χαρακτηριστικά οριακής ή αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας
- Η Αντίσταση στη Βία (violent resistant couples)
Ο ένας σύντροφος είναι βίαιος και ελεγκτικός και ο άλλος είναι βίαιος αλλά όχι ελεγκτικός. Πρόκειται για χρήση βίας για να προστατεύσει κανείς τον εαυτό του από την εξακολουθητική θυματοποίηση από έναν δράστη. Πολλές φορές οι θεραπευτές που αποτυγχάνουν να αξιολογήσουν το πλαίσιο και την πρόθεση, μπορεί λανθασμένα να χαρακτηρίσουν τις αυτό-προστατευτικές συμπεριφορές ως κακοποιητικές πράξεις.
- Ο Αμοιβαίος Έλεγχος μέσω της Βίας (mutual resistance violence):
Εδώ όλοι είναι κακοποιητές που παλεύουν για τον έλεγχο. Αυτός ο τύπος τείνει να είναι και ο πιο σπάνιος.
Τα περιστατικά́ βίας ή η επιθετική συμπεριφορά φαίνεται να προκύπτουν στα πλαίσια μιας οργάνωσης της επικοινωνίας όπου κυριαρχεί αφενός ο ανταγωνισμός και αφετέρου η έντονη εμπλοκή. Το κυρίαρχο και το πιο έκδηλο χαρακτηριστικό τους είναι η παρουσία ενός αμοιβαίου, πολεμικού ανταγωνισμού. Για να δικαιωθεί ο ένας, ο άλλος πρέπει να έχει άδικο. Για να κερδίσει ο ένας, ο άλλος πρέπει να χάσει.
Η κακοποίηση ως γνωστόν δημιουργεί «θύματα» και «θύτες». Πολλές φορές τα παιδιά της οικογένειας θυσιάζονται, εμφανίζοντας παραβατική συμπεριφορά, για να εκτονωθεί η ένταση μεταξύ των γονιών, ουσιαστικά είναι σαν να σπρώχνουν τη μητέρα να κάνει κάτι! Αυτός ο ρόλος δημιουργεί θυμό, παράπονο, απογοήτευση, ανασφάλεια που εκτονώνεται αντίστοιχα στην μάνα και στα άλλα αδέλφια.
Όμως δεν είναι ο ρόλος του παιδιού να φροντίζει για το γονιό του.
Οι γονείς τότε στα μάτια του παιδιού φαίνονται αδύναμοι – ανίκανοι να διευθετήσουν τα του οίκου τους. Τα παιδιά καταλήγουν να είναι «θύματα» και «θύτες» και δυστυχώς μαθαίνουν ότι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίζει κανείς τις δυσκολίες, είναι να υιοθετεί ανάλογα με τις συνθήκες, άλλοτε το ρόλο του θύματος και άλλοτε το ρόλο του θύτη
Στη οικογενειακή θεραπεία μπορεί́ κανείς να εντοπίσει το πλαίσιο επικοινωνίας στο οποίο διαμορφώνεται η βίαιη συμπεριφορά και δημιουργείται η τάση επιβολής δύναμης.
Μια συστημική προσέγγιση μπορεί να βοηθήσει τα μέλη της οικογένειας να αποκτήσουν επίγνωση των ανισοτήτων στη δύναμη μεταξύ τους και να διευκολύνει την ανάπτυξη ενός πιο ισότιμου μοντέλου αλληλεπίδρασης.
Επίλογος
Η βία λοιπόν δεν μπορεί να έχει μία μόνο περιγραφή, ούτε και μπορούμε να περιοριστούμε σε μία μοναδική εξήγηση ή απάντηση για τη βία.
Και κλείνοντας θα ήθελα να σας θυμίσω αυτό που έλεγε ο Γκάντι ότι:
“Κανένας δεν μπορεί να με πληγώσει, αν εγώ δεν του το επιτρέψω»
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 7/11/2022